تعاریف مربوط به بهداشت روانی
بهداشت روانی علمی است برای بهتر زیستن و رفاه اجتماعی ، بهداشت روان ، دانش و هنری است که به افراد کمک می کند تا با انتخاب روش های صحیح از لحاظ روانی و عاطفی بتوانند با محیط خود سازگاری نموده و راه حل های مطلوب تری برای حل مشکلاتشان اتخاذ نمایتد . انجمن بهداشت روانی کانادا بهداشت روانی را در سه قسمت تعریف می کند .
الف ) نگرش های مربوط به خود
ب) نگرش های مربوطه به دیگران و توانایی سازگاری با دیدگاههای خود و دیگران
ج ) نگرش های مربوط به زندگی
از نظر این انجمن بهداشت روانی یعنی رویارویی با مشکلات روزمره زندگی
سازمان بهداشت جهانی سلامت روان و بهداشت روان را این طور تعریف می کند . سلامت روان عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران ، حل تضادها به طور منطقی و مناسب .
با توجه این تعاریف سازگاری با محیط از اهمیت زیادی برخوردار است . طبق این تعاریف اگر شخص بتواند با محیطی که در آن زندگی می کند ( خانواده ، همکاران ، مدرسه و به طور کلی اجتماع ) خوب سازگار شود . از نظر بهداشت روانی بهنجار خواهد بود . این شخص تعادل روانی خوبی دارد و می تواند تعارض های خود را حل کند و در مقابل ناکامی ها مقاومت نماید و ظرفیت روانی خود را افزایش دهد .
نقش مشاور در تأمین بهداشت روانی
مشاور نقطه مرکزی در تأمین بهداشت روانی مدرسه به شمار می رود . مشاور با شناسایی عوامل مخل و عوامل ارتقاء دهنده بهداشت روانی تلاش می نماید تا فضایی سالم در مدرسه ایجاد نماید . مشاور علاوه بر اینکه الگوی مناسبی برای دانش آموزان و معلمان می باشد ، می تواند با شناسایی دانش آموزان مشکل دار و کمک به رفع مشکل آنها و با استفاده از امکانات موجود به ارتقاء سطح بهداشت روانی در مدرسه بپردازد .
مشاور معمولاً مورد توجه معلمین و دانش آموزان بوده و اغلب به عنوان ارائه دهنده راه حل های مفید برای اهداف آموزشی و تربیتی از او یاری می جویند . با بکارگیری مشاوران فعال و با انگیزه در مدارس می توان سطح بهداشت روانی دانش آموزان را ارتقاء داد .
توصیه هایی برای ارتقاء بهداشت روانی مدارس
- آگاه سازی مسئولین مدرسه و معلمین در اتخاذ شیوه های ارتباطی و تربیتی مناسب ارتباط مستمر باخانواده دانش آموزان
- به روز رسانی اطلاعات و آگاهی های مشاوران و ارتقای توانمندی ها و مهارتهای آنها
- بهبود شرایط فیزیکی مدارس
- گزینش افراد سالم برای شغل معلمی و مشاوره
- برگزاری جلسات آگاه سازی برای دانش آموزان و در جهت آموزش مهارتهای زندگی
انواع دشواری های رفتاری دانش آموزان در مدرسه
مهمترین مشکلات و ناهنجاری های رفتاری دانش آموزان را می توان به شرح ذیل خلاصه کرد :
1- دانش آموزانی که سندرم شکست دارند:آنها بر این باورند که نمی توانند کار کنند معمولاً از شروع به کار اجتناب می کنند . کار را به راحتی رها می کنند . به آسانی ناکام می شوند و می گویند توانایی ندارم .
2- دانش آموزان کمال گرا :این گونه دانش آموزان از این که مرتکب خطا شوند نگرانند در مقابل کیفیت کار خود ، اغلب مضطرب ، نگران هستند و برای خود پیشرفت های بالاتری در نظر می گیرند و هرگز از خود راضی نمی شوند .
3- دانش آموزان کم خواه :آنها کمترین تلاش را به کار می برند فقط می خواهند قبول شوند برای کارهای مدرسه زیاد ارزش قایل نمی شوند در فعالیت های تحصیلی رقابت نمی کنند – کمتر انگیزه دارند .
4- دانش آموزان ضعیف :این گونه دانش آموزان از نظر توانایی ضعیف هستند اما بدون انگیزه نیستند به دشواری کار را به پایان می رسانند اطلاعات کمتری کسب می کنند و به کندی پیش می روند .
5- دانش آموزان پرخاشگر :آنها دشمنی خود را با رفتار های تند نشان می دهند.در دیگران ترس و وحشت ایجاد می کنند . دیگران را می زنند و هول می دهند . با دیگران مخالفت می کنند و به آسانی خشمگین می شوند .
6- دانش آموزان بیش فعال : آنها به طور دائم در جنب و جوش هستند و تکان می خورند . اغلب جای خود را بدون اجازه عوض می کنند.با حرکات و سروصداهای خود دیگران را اذیت می کنند . در دقت ، توجه و تمرکز مشکل دارند .
7- دانش آموزان خجالتی یا منزوی :این گونه دانش آموزان از واکنش های مختلف اجتناب می کنند . به کسی آزار نمی رسانند . در مقابل دیگران خوب واکنش نشان نمی دهند متین و جدی هستند و مهارتهای اجتماعی ضعیفی دارند .